Giới thiệu về Loạn 12 sứ quân

Loạn 12 sứ quân – Đất nước phân liệt là một trong những giai đoạn lịch sử vô cùng quan trọng trong tiến trình phát triển của dân tộc Việt Nam. Diễn ra vào nửa cuối thế kỷ X, sau thời Ngô Quyền, đất nước rơi vào cảnh phân tranh, cát cứ, chia cắt. Mỗi vùng đất lại có một thủ lĩnh đứng đầu gọi là sứ quân, kéo dài tình trạng loạn lạc khiến nhân dân lầm than.

Trong bài viết này, Gamego sẽ dẫn bạn quay về quá khứ, khám phá những nguyên nhân, hệ quả, diễn biến và bài học lịch sử từ giai đoạn “Loạn 12 sứ quân”. Đồng thời, chúng tôi cũng gợi ý cách để những bạn trẻ yêu lịch sử và các vị phụ huynh có thể truyền cảm hứng cho con trẻ qua các boardgame lịch sử hấp dẫn, sáng tạo và mang tính giáo dục cao.

Bối cảnh lịch sử trước thời kỳ Loạn 12 sứ quân

Sau chiến thắng lẫy lừng của Ngô Quyền trên sông Bạch Đằng năm 938, Việt Nam giành lại được độc lập sau hơn một nghìn năm Bắc thuộc. Tuy nhiên, sự độc lập này vẫn còn non trẻ và dễ bị lung lay.

Sau khi Ngô Quyền mất (năm 944), quyền lực rơi vào tay Dương Tam Kha – người không có đủ tài năng và sự tín nhiệm như Ngô Quyền. Các thế lực địa phương từ đó không còn phục tùng triều đình mà dần ngoi lên nắm quyền tự trị tại địa phương. Trong vòng chưa đầy 20 năm, nhiều vị thủ lĩnh vùng nổi dậy tuyên xưng là sứ quân, dẫn đến tình trạng đất nước chia năm xẻ bảy.

Loạn 12 sứ quân là gì?

Loạn 12 sứ quân là hiện tượng đất nước Việt Nam vào khoảng năm 966-968 bị phân chia thành 12 vùng cát cứ do 12 sứ quân đứng đầu. Đây là giai đoạn rối ren, hỗn loạn về chính trị trong lịch sử dân tộc. Mỗi sứ quân xưng hùng xưng bá một phương, không phục tùng trung ương hoặc triều đình nào.

Tình trạng loạn lạc khiến cho dân tình cùng kiệt, chiến tranh liên miên, ruộng đồng bỏ hoang, sản xuất đình trệ. Sự xuất hiện của Đinh Bộ Lĩnh và quá trình dẹp loạn là tiền đề cho sự ra đời của nhà Đinh – một triều đại thống nhất toàn cõi Đại Cồ Việt lần đầu tiên sau thời tự chủ.

Danh sách 12 sứ quân trong lịch sử

• Ngô Xương Xí – Con trai Ngô Quyền, đóng quân ở Bình Kiều (Thanh Hóa)
• Đỗ Cảnh Thạc – Cứ địa là Đỗ Động Giang (Hà Tây)
• Trần Lãm – Trấn giữ Bố Hải Khẩu (Thái Bình)
• Nguyễn Siêu – Căn cứ ở Tây Phù Liệt (Thanh Trì, Hà Nội)
• Nguyễn Thủ Tiệp – Đóng ở Tiên Du (Bắc Ninh)
• Nguyễn Khoan – Căn cứ ở Tam Đái (Vĩnh Phúc)
• Kiều Công Hãn – Trấn thủ Phong Châu (Phú Thọ)
• Lý Khuê – Căn cứ ở Siêu Loại (Bắc Ninh)
• Ngô Nhật Khánh – Chốt giữ Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội)
• Phạm Bạch Hổ – Thủ lĩnh Đằng Châu (Hưng Yên)
• Kiều Thuận – Đóng quân tại Hồi Hồ (Hà Bắc cũ)
• Lã Đường – Trấn giữ Tế Giang (Hưng Yên)

Nguyên nhân dẫn đến Loạn 12 sứ quân

Giai đoạn Loạn 12 sứ quân có nhiều nguyên nhân dẫn đến, được chia theo các yếu tố chính như sau:

1. Suy yếu của chính quyền trung ương

Sau khi Ngô Quyền mất, sự kế vị không rõ ràng và không được lòng dân khiến nội bộ triều đình mất ổn định. Dương Tam Kha tiếm quyền càng khiến các thế lực khác nắm lấy thời cơ vùng lên cát cứ.

2. Sự lớn mạnh của các thế lực địa phương

Trong thời kỳ còn bị phương Bắc đô hộ, nhiều thủ lĩnh địa phương đã có thế lực riêng và tự vệ. Sau khi đất nước giành độc lập, các thế lực này nhân cơ hội để khẳng định sức mạnh.

3. Tham vọng quyền lực của các thủ lĩnh phong kiến

Mỗi sứ quân là một nhân vật có tham vọng lớn, không chịu khuất phục hoặc sát nhập vào triều đình, dẫn đến xung đột đẫm máu để tranh đoạt quyền kiểm soát đất nước.

4. Thiếu một người tài giỏi đủ sức thống nhất

Trong gần hai mươi năm, Việt Nam không có một thủ lĩnh quyền uy và tài giỏi như Ngô Quyền để dẹp yên nội loạn. Chính điều đó khiến đất nước bị phân chia kéo dài.

Diễn biến thời kỳ Loạn 12 sứ quân

Tình trạng loạn lạc kéo dài từ khoảng năm 944 đến năm 968. Trong quá trình đó, các sứ quân không ngừng đánh chiếm lẫn nhau. Một số hình thành liên minh để trấn áp đối thủ. Mỗi phe đều mong giành quyền kiểm soát trung tâm chính trị và kinh tế.

Thế nhưng từ phía Hoa Lư, một nhân vật nổi bật là Đinh Bộ Lĩnh đã trỗi dậy và dần thực hiện được khát vọng thống nhất đất nước. Đinh Bộ Lĩnh được sự hậu thuẫn của sứ quân Trần Lãm – một người cũng nổi tiếng hiền minh. Với đội quân thiện chiến và sự ủng hộ của dân chúng, ông từng bước đánh bại từng sứ quân khác.

Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh tiêu diệt sứ quân cuối cùng, thống nhất toàn cõi, lên ngôi hoàng đế, lập nên nhà Đinh, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt, mở đầu giai đoạn mới trong lịch sử dân tộc.